Schaak Ruiten het laatste grote Mysterie?

Lezing door Leo Hovestadt

Check, checklist, ruitjespatroon of kleurschakering, allemaal woorden waar we niet meer bij stil staan waar het vandaan komt. Na het jaar 1250 komen we ineens overal in Europa ruitjespatronen en afgeleid taalgebruik tegen. Ook het schaakbord moet eraan geloven. In het eerste grote manuscript over het schaken uit 1283 van Alfonso de 10^de is het meteen raak.

Het schaakbord is in het manuscript is volgens de laatste mode geruit. Logisch toch, of toch niet.

Het wekt verbazing dat in de middeleeuwen het  schaak-bord buiten Europa alleen een lijntjes patroon heeft en in Europa een ruitjespatroon. In de tijd van moeizame verspreiding van nieuwe ideeën zou je toch op zijn minst een mengeling verwachten.  Het mysterie wordt nog groter, als op een weinig bekende Italiaanse postzegel een mozaïek vloer staat uit de 6^e eeuw met daarop duidelijk een geruit schaakbord.

Tijdens de lezing duiken we de diepe middeleeuwen in en volgen we allerlei aanwijzigen, zoals de legende uit 801 over het schaakspel van Karel de Grote. De grootste uitdaging is het gat van bijna vijfhonderd jaar te verklaren naar het manuscript van Alfonso uit 1283, wat nog nauwelijks aandacht heeft gekregen in de historische schaakliteratuur.