Het 79e Lewis schaakstuk

Een korte samenvatting over de Lewis schaakstukken. In 1831 werd op het Schotse eiland Lewis een flinke verzameling ivoren voorwerpen gevonden. Van die verzameling waren tot dusverre 93 stuks geļdentificeerd en gelokaliseerd. Het gaat om 78 schaakstukken, 14 andersoortige speelstukken en 1 gesp. Ze zijn in de tweede helft van de 12e eeuw gemaakt. Het grootste deel van de Lewis schat, namelijk de gesp plus de andersoortige speelstukken en 61 schaakstukken, bevinden zich nu in het British Museum in Londen. In het Museum nan Eilean in Stornoway (op het eiland Lewis) bevinden zich 6 schaakstukken, die het British Museum aan de eilanders in permanente bruikleen heeft gegeven. De resterende 11 schaakstukken bevinden zich in het National Museum of Scotland in Edinburgh. In totaal zijn er 8 koningen, 8 dames, 16 lopers, 15 paarden, 12 torens en 19 pionnen, hetgeen doet vermoeden dat er ooit 4 complete schaaksets waren. Dat zou betekenen dat we nog op zoek zijn naar 1 paard, 4 torens en 45 pionnen.

En nu is er dan waarschijnlijk een van die ontbrekende schaakstukken, een toren, gevonden. De woordvoerder van de familie die het schaakstuk bij Sotheby's heeft aangeboden kon de geschiedenis van het schaakstuk vanaf 1964 nauwgezet uit de doeken doen. Zijn grootvader was toentertijd antiekhandelaar in Edinburgh en hield zijn aankopen keurig in de boeken bij. Die boeken zijn altijd bewaard gebleven en daarin staat dat de antiekhandelaar het Lewis schaakstuk in 1964 van een collega had gekocht voor het luttele bedrag van £ 5,-! De aankoop werd ingeboekt als een "Antiek Strijder Schaakstuk van walrustand" en het werd opgeborgen. Beide handelaren hebben zich nooit gerealiseerd dat het om een schaakstuk gaat dat mogelijk deel heeft uitgemaakt van de beroemde en kostbare Lewis schat. Na de dood van de antiekhandelaar erfde de moeder van de woordvoerder het bijna 9 centimeter hoge schaakstuk. Al had ook zij er geen benul van wat ze in handen had, het schaakstuk had voor haar een bepaalde magische aantrekkingskracht en ze bewaarde het zorgvuldig opgeborgen in een lade. Af en toe haalde ze het kleinood te voorschijn om het te bewonderen.

Waarom het schaakstuk nu dan toch bij Sotheby's is aangeboden is niet bekend. Het veilinghuis heeft er circa 6 maanden over gedaan om de authenticiteit van de Lewis toren te onderzoeken. Een belangrijk aandachtspunt daarbij is de kleur van het nieuw ontdekte Lewis schaakstuk. Het heeft namelijk een veel bruinere tint dan de 78 andere Lewis schaakstukken, die een veel meer bleke ivoorkleur hebben.

Desondanks heeft het onderzoek door de experts van het veilinghuis in elk geval hun twijfels over de authenticiteit van dit schaakstuk weggenomen. Daarom heeft men nu de vondst wereldkundig gemaakt en aangekondigd dat het schaakstuk op 2 juli 2019 bij Sotheby's zal worden geveild. Het veilinghuis schat dat de uiteindelijke verkoopprijs ergens tussen de £ 600.000 en £ 1.000.000 zal liggen.