Prachtig portret van twee schaakkampioenen

door Rob Spaans

In het Stedelijk Museum Alkmaar is er tot 4 september de tentoonstelling Prachtig portret. Deze tentoonstelling draait om de familie Van Foreest die een vooraanstaande rol heeft gespeeld in de geschiedenis van deze regio. Zo schreef de Alkmaarse stadspensionaris Nanning van Foreest over zijn eigen ervaringen in Kort verhaal van het beleg van Alkmaar.

Voor de schakers is deze tentoonstelling ook interessant, want op de tentoonstelling is er aandacht voor de schakende broers Dirk van Foreest en Arnold Engelinus van Foreest.  

Dirk (1862-1956) was Nederlands kampioen schaken in 1885, 1886 en 1887. We hebben het hier dan wel over het onofficiële Nederlands kampioenschap, want pas vanaf 1909 was er een officieel Nederlands Kampioenschap schaken. Vanaf 1889 richtte hij zich op zijn maatschappelijke carrière en pas na zijn pensionering in 1928 zette hij zich weer achter het bord. In de tussentijd hield hij zich wel bezig met correspondentie- en probleemschaak. En van 1893 tot 1896 was hij voorzitter van de Nederlandse Schaakbond. 

Door het terugtreden van Dirk kreeg jongere broer Arnold (1863-1954) de gelegenheid om ook eens Nederlands kampioen schaken te worden. Aldus geschiedde in 1889, 1893 en 1896. Ook op bestuurlijk gebied deed Arnold niet onder voor Dirk: hij was voorzitter van de Nederlandse Schaakbond (1906-1907) en hij was een van de organisatoren van het eerste internationale schaaktoernooi in Nederland, Amsterdam 1889.

Aan beiden is een boek gewijd. Voor Dirk schreef Lodewijk Prins het boek Hulde aan Jhr. Dr. Dirk van Foreest. Het boek dat voor Arnold werd geschreven, Gedenkboek n.a.v. de 90^e verjaardag van Jhr. A.E. van Foreest, is overigens een stuk moeilijker te vinden dan het eerstgenoemde boek. Bij de naam Foreest moest ik echter als eerste denken aan het boek 20 Grote denkers binnen Neerlands grenzen. Dat blijkt echter door een Jhr. Peter van Foreest te zijn geschreven, maar over deze Foreest heb ik geen verdere informatie kunnen vinden. Als iemand meer weet hoor ik dat graag! 

Op de tentoonstelling zien we van beide kampioenen geschilderde portretten. Verder de zilveren medaille die Arnold op het Staunton toernooi van 1896 won als eerste (!) prijs. En er staat een schaaktafeltje met daarop een stelling uit een partij die ik niet heb kunnen achterhalen. Ongetwijfeld zal het een partij zijn van een van de of zelfs beide Van Foreests.

De tentoonstelling is nog tot 4 september 2011 te bezoeken.